مصاحبه با دکتر عبدالحسین لاله، رئیس پژوهشکدة هنر و دبیر علمی همایش «هنر / کرونا»
در آستانه برگزاری همایش «هنر و بیماری‌های فراگیر؛ هنر / کرونا» هستیم که توسط پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر و با برخی نهادهای مشارکت‌کننده در اواخر مهرماه سال جاری در فرهنگستان هنر برگزار خواهد شد. شیوع کرونا وضعیت پیچیده‌ای را در جهان امروز در حوزه‌های مختلف رقم زده است و قطعاً حوزة هنر و فرهنگ نیز از تأثیرات این فراگیر بی‌بهره نبوده است. طبیعتاً پژوهشکده هنر با درک اهمیت این موضوع ، برگزاری این همایش را طراحی و برنامه‌ریزی نموده است. به عنوان پرسش ابتدایی بفرمایید که هدف از برگزاری این همایش چیست و چرا پژوهشکده هنر به سراغ چنین موضوعی رفته است؟
بیماری کرونا بر اساس آنچه که ما در جامعه مشاهده می‌کنیم، تأثیرات زیادی در عرصه‌های مختلف اجتماعی گذاشته است: در عرصه اقتصاد، در عرصه سیاست، در عرصه اجتماع، و حتی در عرصه آموزش.
یکی از آن عرصه‌ها هم هنر است. کرونا به انحاء گوناگون و در زمینه‌های مختلف هنر تأثیر گذاشته است: در تولید آثار هنری تأثیر گذاشته است؛ مثلا سالن‌ها الان تعطیل است. در مباحث زیبایی‌شناسی تأثیر گذاشته؛ مثل کارهای جدیدی که در سطح دنیا و کشور در حال انجام است. در جهت آموزش‌دهی و یا آگاهی‌‌بخشی اجتماعی تأثیر گذاشته است که شاهد آن هستیم. بنابراین، ابعاد مختلفی دارد، پژوهشکده هنر، از آنجا که وظیفه رصد پدیده‌های اصلی هنر در کشور را بر عهده داره، وظیفه خود می‌دانست که این مهم را به انجام رساند. بنابراین از اواخر سال گذشته با جدی شدن شیوع کرونا در ایران و ظهور تدریجی تأثیرات آن در حوزه‌های مختلف، شروع به برنامه‌ریزی نموده و با تشکیل شورای سیاستگذاری همایش و انتخاب هیئت علمی آن فراخوان همایش را در اردیبهشت سال جاری منتشر و به طور رسمی کار همایش را آغاز کرد.
ـ در این همایش چه محورهای مطالعاتی بیشتر مد نظر شورای برگزاری همایش بوده است؟
بر اساس مصوبه شورای سیاستگذاری، ابعادی که در این همایش در فراخوان اعلام شد عبارت بود از: تحولات و آفرینش‌های هنری در دوران کرونا، فناوری‌ها و نوآوری‌های هنری متناسب با دوران کرونایی، اقتصاد و هنر، مباحث زیبایی‌شناسی و فلسفة هنر، اقتصادِ هنر، آموزش هنر و مباحث مروری یا تاریخی مربوط به اپیدمی‌ها در طول تاریخ و مناسبات هنر با آن اپیدیمی‌ها. اینها مباحث اصلی بودند که در فراخوان ذکر شدند؛ به طوری که بتواند تمام عرصه‌های مرتبط با هنر را پوشش دهد.
ـ چه تعداد آثار پژوهشی به دبیرخانه همایش ارسال شد و روند انتخاب آثار چگونه بوده است؟
پس از نشر فراخوان همایش، 51 چکیده به دفتر دبیرخانه همایش ارسال شد که از این تعداد در مرحلة اول 38 چکیده مورد تأیید قرار گرفت و به نویسندگان اعلام شد؛ که اکثراً از دانشجویان و استاتید دانشگاه‌ها بودند. از بین این 38 چکیده پذیرفته شده، 37 مقاله در قالب علمی ـ پژوهشی به دبیرخانه واصل شد که پس از بررسی و داوری دقیق، 18 مقاله با توجه به چارچوب‌هایی که در نظر گرفته شده بود انتخاب شدند. بنابراین، کلا 18 عنوان مقاله مورد تأیید نهایی قرار گرفت که پس از برگزاری همایش در قالب کتابی منتشر و در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت
ـ از قرار، برگزاری چندین میزگرد هم در خلال این همایش پیش‌بینی شده است. لطفاً دربارة اهداف برگزاری این میزگردها توضیح بدهید؟
ما به واقع نشست‌ها و میزگردهای مختلفی را در نظر گرفتیم که طی بیست و نهم و سی‌ام مهر ماه البته به شکل آنلاین پخس خواهد شد. این میزگردها موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد. در میزگرد روز اول این همایش، نشستی با عنوان «کرونا و فضای مجازی و آموزش هنر» برگزار خواهد شد که بحث تأثیرات کرونا و نحوة آموزش هنر را بررسی خواهد کرد. در این میزگرد تنی چند از اعضای هئیت علمی دانشگاه‌های هنر تهران، تربیت مدرس و دانشگاه سوره حضور خواهند داشت؛ که امیدواریم جنبه‌های مختلفی از آموزش هنر را در ابعاد آسیب‌شناسی و آینده‌پژوهی بررسی بکنند. در یکی دیگر از این نشست‌ها که موضوع آن «سیاستگذاری و اقتصاد هنر» است و با حضور معاون محترم هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیران کل مربوط به حوزه نمایش، موسیقی و تجسمی برگزار خواهد شد. فکر می‌کنم این میزگرد توجه خیلی از علاقه‌مندان این حوزه را به خود جلب خواهد کرد. چون می‌دانید که مشکلات زیادی گریبان جامعه هنری را گرفته است و امیدواریم که این میزگرد فرصتی بشود برای بررسی دقیق این مشکلات. و در روز انتهایی همایش از ساعت 18 میزگرد اصلی، با حضور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، جناب آقای دکتر بلخاری، رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی ـ‌ایرانی استاد فرشچیان، جناب آقای دکتر نامورمطلق، معاون فرهنگی دانشگاه تهران، جناب آقای دکتر مجید سرسنگی و معاون پژوهشی فرهنگستان هنر، جناب آقای دکتر علی تقوی و همچنین اینجانب به عنوان رئیس پژوهشکده هنر برگزار خواهد شد. در این میزگرد پایانی به کرونا هم به عنوان یک آسیب و هم به عنوان یک فرصت برای اصلاح روندها در آینده نگاه خواهد شد.
با توجه به شیوع گسترده بیماری کرونا در تهران، شکل برگزاری همایش چگونه خواهد بود؟
این همایش به صورت کاملاً محدود و فقط با حضور سخنرانان و اعضای شورای علمی همایش برگزار خواهد شد. طبیعتاً سایر علاقه‌مندان به این سخنرانی‌های می‌توانند به صورت آنلاین از طریق آدرس اینستاگرامی، که متعاقباً اطلاع‌رسانی خواهد شد، در جریان این همایش قرار بگیرند. البته باید این نکته را هم ذکر کنم همین حضور محدود نیز کاملاً با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و حفظ فاصلة اجتماعی همراه خواهد بود. ما در مکان برگزاری همایش تمهیداتی را در نظر گرفته‌ایم تا کلیة نکات بهداشتی رعایت شود.
و سؤال آخر اینکه، نتایج و دستاوردهای این همایش چگونه انعکاس خواهد یافت؟
پس از نشر کتابی که حاوی 18 مقاله درخور، پیرامون این قضیه خواهد بود، باید منتظر بازخورد جامعه پژوهشی باشیم. ما یک نهاد پژوهشی هستیم مسلماً یک نهاد پژوهشی پاسخگوی امور پژوهشی است نه اجرایی. اما امیدواریم پژوهش‌هایی که انجام شده و مقالاتی که ما دریافت کردیم بتواند راهکارهای خوبی را در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهد تا بتوانند آنها را به کار بگیرند. این واقعیتی است که جامعه دچار بحران‌های عدیده‌ای می‌شود این بار این بحران به نام کرونا ثبت شده و این پژوهش در واقع میزان سنجش نوع برخورد جامعه هنری با این بحث است. همچنان که اوایل عرایضم خدمت شما اعلام کردم حوزه‌های مختلفی این کار را انجام دادند ولی در حوزه هنر این حرکت بسیار جدی است و سعی نموده‌ایم نتایج این حرکت پژوهشی را با کیفیتی ممتاز ارائه دهیم که در شرایط فعلی و در آینده به کار آید. قبلا برخی از پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها زحمت کشیدند و آثار پژوهشی در این زمینه عرضه کردند. ولی به دلیل شتابزدگی آن هم در زمانی که هنوز این بیماری ابعاد ناشناخته‌ای داشت و منابع کافی در اختیار نبود، شاید آنچنان نتوانستند توفیقاتی را به دست بیاورند. ما با تأمل و صبر اجازه دادیم زمان بگذرد تا ابعاد مختلف شیوع کرونا در جامعه ظاهر گردد و از سوی دیگر متون و منابع بیشتری عرضه گردد که بتوانیم حرف متقن و جدّی بزنیم که همین اتفاق هم افتاده و امیدوار هستیم که بازخورد خوبی داشته باشد. در پایان از همة سازمان‌ها، پژوهشگران و عزیزانی که ما را در برگزاری این همایش تاکنون یاری کرده‌اند، کمال سپاس را دارم؛ به‌خصوص از دانشگاه‌های تهران، هنر تهران، هنر تبریز، سوره، و دانشگاه استاد فرشچیان. نیز از نهادهای معتبری چون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و سازمان یونسکو در ایران.
همچنین لازم به ذکر است که ریز برنامه‌های همایش به زودی اعلام خواهد شد.
نسخه چاپي 
